Dzień dobry misiu.

     Dzisiaj twój język będzie małym misiem, a buzia jego domkiem. Miś obudził się wcześnie rano – poprzeciągał się, poziewał. Zrobił poranną gimnastykę – kilka podskoków (unoszenie języka na górny wałek dziąsłowy), kilka wymachów rąk (wypychanie językiem policzków) i pięć okrążeń (w prawo i w lewo) wokół stołu (ruchy okrężne języka w przedsionku jamy ustnej, usta zamknięte). Umył ząbki (oblizywanie czubkiem języka górnych i dolnych zębów po wewnętrznej stronie przy zamkniętych i otwartych ustach). Postanowił policzyć swoje ząbki (dotykanie czubkiem języka każdego zęba na dole i górze). Nagle poczuł wielki głód i usłyszał jak mu burczy w brzuchu (wibrowanie wargami bbb,bbb).To znak, że pora na śniadanie.

        Miś idzie na spacer.

     Dzisiaj wasze języczki będą misiem Uszatkiem, a wasza buzia jego domkiem. Miś obudził się wcześnie rano - przeciągnął się i trochę poziewał. Zrobił poranną gimnastykę - kilka podskoków (unoszenie języka na górny wałek dziąsłowy przy szeroko otwartych ustach), troszkę pobiegał (wypychanie językiem policzków). Na śniadanie zjadł słodki miód (oblizywanie warg). Potem umył ząbki (oblizywanie językiem górnych zębów po wewnętrznej stronie przy zamkniętych, a następnie otwartych ustach).Wyjrzał przez okno (wysuwanie szerokiego języka na zewnątrz jamy ustnej). Zobaczył Zosię i Jacka. Przesłał im całuski (cmokanie ustami - naśladowanie posyłania całusków). Dzieci zaprosiły go na spacer do lasu.

      Boże Narodzenie w Dolinie Muminków.

           Zbliża się Boże Narodzenie. Pada śnieg (dotykamy czubkiem języka różnych miejsc na podniebieniu). Jest bardzo zimno (wypowiadamy: brr, brr). Tata Muminka z Muminkiem idą na targ po choinkę (czubkiem języka dotykamy kolejno wszystkich zębów najpierw górnych potem dolnych). Wybierają bardzo wysokie drzewko językiem próbujemy dotknąć nosa, pokazując jak wysokie jest drzewko), które ma dużo gęsto ułożonych gałązek („liczymy gałązki” – dotykamy czubkiem języka wszystkich zębów po kolei, najpierw dolnych, potem górnych). W tym samym czasie Mała Mi i Migotka przygotowują kolorowe ozdoby na choinkę. Wycinają z kolorowego papieru barwne pawie oczka i aniołki (naśladujemy nożyczki – na przemian rozciągamy wargi w uśmiechu i układamy je w „dzióbek”). Kiedy tylko choinka zostaje ustawiona obok wigilijnego stołu wszyscy wspólnie wieszają na niej wykonane przez siebie ozdoby, bombki i kolorowe lampki („wieszamy ozdoby na choince” – dotykamy językiem ostatnich zębów dolnych i górnych).
Z kuchni dochodzą przeróżne zapachy (wciągamy nosem powietrze i wypuszczamy je ustami), to Mama Muminka przygotowuje pyszne świąteczne potrawy. Najpierw zajęła się lepieniem pierogów z kapustą i grzybami (wargę dolną nakładamy na górną i odwrotnie), później przyrządza karpia w galarecie (układamy usta w „pyszczek”). Następnie miesza w dużej misie kluski z makiem (obracamy językiem na przemian w prawo i w lewo). Kompot z suszu już ugotowany. Wszystko już gotowe do wieczerzy wigilijnej. Cała rodzina Muminka, a także jego przyjaciele Mała Mi i Włóczykij zbierają się przy wigilijnym stole. Nadchodzi czas składania życzeń (puszczamy buziaczki). Po tych radosnych, pełnych wzruszenia chwilach, wszyscy zasiadają do stołu i spożywają przygotowane przez Mamę Muminka pyszne potrawy, które wszystkim bardzo smakują (oblizujemy usta ruchem okrężnym). Po kolacji wigilijnej nadchodzi czas rozpakowywania prezentów. Każdy z ciekawością rozwiązuje wstążki (przyklejamy język do podniebienia, następnie odrywamy go z głośnym mlaśnięciem), zagląda do pudełka i pokazuje, co jest w środku (otwieramy szeroko buzię i jak najdalej cofamy język do tyłu).
Świąteczna atmosfera panuje w domu Muminka, wigilijne potrawy już zjedzone (oblizujemy się, bo były pyszne), prezenty rozpakowane (cieszymy się z prezentów – uśmiechamy się szeroko nie pokazując zębów). Nadszedł w końcu czas śpiewania kolęd (śpiewamy w różnym tempie: la, la, la).

„ Zawody samolotów”

Zabawa ta polega na tym, że każde dziecko naśladuje warkot silnika samolotu: żżżż; chodzi o to, by wymawiać tę głoskę głośno i równomiernie, a podczas zabawy o to, czyj samolot dalej zaleci. Z lotniska startują samoloty, które muszą przelecieć bardzo długą trasę. Będą leciały ponad lasami, górami i morzami, ponad miastami i wsiami i słychać będzie warkot ich silników: żżżżż. Aby samoloty mogły lecieć, silniki muszą równo pracować. Jeśli dziecko naśladuje samolot krótko, to znaczy, że przeleciał on krótką trasę i spadł. Jako urozmaicenie ćwiczenia można zastosować zabawę ruchową w naśladowanie lotu samolotu lub rysowanie samolotu.

 „ Malowanie ulic miasta”

Na podłodze rozkładamy wielkie arkusze szarego  papieru, dzieci otrzymują farbę i grube pędzle. Według własnych inwencji kreślą grubą linią ulice miasta, zaznaczają skrzyżowania, światła, domy. Do zabawy można włączyć małe auta – zabawki oraz inne pojazdy i dalej rozwijać fabułę np. jedno dziecko jest policjantem inne kierowcą ciężarówki. Każdy może naśladować dźwięki pojazdów.

„Rybka i pszczółka”

Przypłynęła rybka i zrobiła plum x2 (wymyślamy dowolny ruch do tej zabawy, melodię, zmianę głosu, dzieci bardzo lubią tę zabawę). Przyfrunęła  pszczółka i zrobiła bzzz x 2…

       Zabawa jest  najbardziej efektywnym sposobem rozwijania komunikacji  dziecka oraz terapii wad mowy. Uczy dzieci poprawnego porozumiewania się. Pracując nad rozwojem mowy dziecka stosuję  różne ćwiczenia m. in.:

• Ćwiczenia usprawniające odbiór bodźców akustycznych (rozpoznawanie i różnicowanie wrażeń słuchowych),
• Ćwiczenia oddechowe,
• Ćwiczenia usprawniające narządy mowy (wargi, język, podniebienie, szczęka dolna),
• Ćwiczenia korekcyjne (wywoływanie i utrwalanie głosek w izolacji, sylabach, wyrazach).

Podczas żmudnych ćwiczeń logopedycznych zabawa wywołuje aktywność, samodzielność i zaangażowanie samych dzieci, będące jednym z warunków efektywności procesu uczenia się. Aby zajęcia logopedyczne były dla dzieci ciekawe, wymyślam scenariusze, w których  dzieci są bohaterami biorącymi udział w akcji. Bardzo ważne jest stworzenie właściwej atmosfery, wprowadzenie ich w świat, w którym mają grać główne role.
Rodzice mogą efektywnie wpływać na proces terapii poprzez codzienne zabawy z dzieckiem.

ĆWICZENIA NARZĄDÓW ARTYKULACYJNYCH:

ĆWICZENIA JĘZYKA

„Spotkanie z Babą Jagą”

„Miotełka Baby Jagi” wysprzątała dom. Nasz języczek – miotełka wyczyści naszą buzię. Otwieramy buzię szeroko. Miotełka czyści sufit (język przesuwa się w stronę podniebienia i policzków po wewnętrznej stronie). Podłoga też jest brudna, więc miotełka myje ją dokładnie (język kręci się na dnie jamy ustnej). Trzeba umyć też okna (język wędruje po wewnętrzneji zewnętrznej stronie zębów).Zostały jeszcze brudne miejsca (język wykonuje czynności podwijania za dolnymi zębami i wywijania za zębami górnymi).Baba jaga poczęstowała nas sokiem z cytryny, robimy „kwaśne miny”, uśmiechamy sięi machamy Babie Jadze na pożegnanie.

„Języczek – gimnastyczek”

Języczek wychodzi z buzi, wita się z brodą, z kącikami ust i z nosem (czubek języka wznosi się nad górną wargę).Spróbujmy językiem przykryć całą górną wargę, tak, jak pokazuję. Nasz język robi się teraz wąski jak palec i szeroki, jak łopata. Otwieramy buzię, języczek zwiedzi jej środek, przesuwamy język po suficie (podniebieniu), po ścianach (policzkach).Zobacz, jakie kulki robią się na policzkach! Teraz opuść język i przesuwaj go po podłodze (dnie jamy ustnej) . Języczek zwiedza ząbki (dotyka kolejno poszczególnych zębów górnych i dolnych). Cieszy się, ze mógł zrobić trudne ćwiczenie i naśladuje wesołego konika (klaskania), który biega po łące. Zmęczył się i opada na dół (język na dnie jamy ustnej, żuchwa opuszczona). Pora na coś słodkiego. Spróbujemy ustami i językiem jeść owocową herbatkę ze spodka.

• Słuch w procesie przyswajania mowy ma największe znaczenie

Rodzicu, obserwuj czy dziecko reaguje na dźwięki, ponieważ prawidłowy słuch jest warunkiem rozwoju mowy.

• Oddech

Rodzicu, zwróć uwagę, czy dziecko podczas snu oddycha przez  nos. Nieprawidłowy tor oddychania, tj. oddychanie przez usta może być skutkiem powiększonego migdałka czy obniżonego napięcia mięśniowego, co z kolei wpływa na nieprawidłowy rozwój mowy.

• Język nianiek

Rodzicu, zwracając się do dziecka unikaj spieszczeń i przesadnych zdrobnień. Dziecku należy dostarczać prawidłowego wzorca wymowy.

• Rozmowa z dzieckiem w „cztery oczy”

Rodzicu, mimika jest uniwersalnym sposobem komunikowania się dziecka ze światem. Mówiąc do dziecka zwracaj uwagę, aby widziało twoją twarz, ponieważ będzie miało wtedy świadomość i okazję do obserwowania ruchu ust.           

Rodzicu, pamiętaj, że dziecko naśladuje wzorzec mowy i wymowy najbliższych, dlatego jeśli posiadasz wadę wymowy, pracuj nad nią i ją koryguj.

• Smoczek – uspokajacz

Rodzicu, nie podawaj dziecku smoczka! Uważaj, by nie ssało palca! Następstwem tego mogą być wady zgryzu, a w konsekwencji wady wymowy.

• Masaż twarzy

Rodzicu, możesz wpłynąć na prawidłowy rozwój narządów mowy dziecka, regularnie wykonując delikatny masaż twarzy, tj. policzków, warg i żuchwy. Przed rozpoczęciem masażu  natłuść ręce oliwką, połóż lub posadź dziecko w wygodnej pozycji. Masaż wykonuj palcami bardzo delikatnie, stopniowo zwiększając jego natężenie poprzez głaskanie, ugniatanie palcami oraz delikatne oklepywanie opuszkami palców.

• Nauka poprzez zabawę

Rodzicu, śpiewaj dziecku piosenki, wyliczanki, ucz wierszyków, baw się z dzieckiem, angażując zmysły: wzroku, słuchu i dotyku.

Rodzicu, opowiadaj dziecku bajki, czytaj książki i wiersze, w ten sposób rozwiniesz jego wyobraźnię, rozbudzisz ciekawość poznawczą, a także usprawnisz uwagę, koncentrację i pamięć.

• Komunikacja z dzieckiem

Rodzicu, odpowiadaj na pytania dziecka cierpliwie i wyczerpująco, sam także zadawaj pytania. W ten sposób wzbogacisz słownictwo dziecka, a także nauczysz je właściwego posługiwania się rytmem, melodią, akcentem, które mają wpływ na rozumienie wypowiedzi.

• Rodzic uważnym słuchaczem

Rodzicu, nie przerywaj dziecku i unikaj kończenia zdań. Dyskretnie poprawiaj błędy mowy i wymowy, nie ośmieszaj, nie krytykuj, nie naśladuj sposobu mowy dziecka. Rozmowa z rodzicem powinna być dla dziecka przyjemnością.

• Aktywność fizyczna dziecka

Rodzicu, rozwijaj aktywność fizyczną dziecka, która wpływa na funkcjonowanie mózgu, zdolności poznawcze i intelektualne, a co za tym idzie na kształtowanie się umiejętności mowy. Zachęcaj dziecko do zabaw ruchowych angażujących mięśnie całego ciała, a także rozwijających sprawność dłoni i palców, tj. pływanie, jazda na rowerze, malowanie palcami, zabawy klockami, nawlekanie koralików, itp.

ETAP I

• Nauka unoszenia języka za górne zęby(kilkanaście razy dziennie, przed lustrem).
  • Dotykamy palcem lub zimną łyżeczką podniebienia tuż za górnymi zębami, nazywając je zaczarowanym miejscem , parkingiem. w którym język (krasnoludek, samochód) powinien przebywać, gdy mamy zamkniętą buzię.
  • Przytrzymywanie czubkiem języka przy podniebieniu rodzynek, pastylek pudrowych, cukierków halls (z wgłębieniem w środku) itp.
  • Zlizywanie nutelli, mleka w proszku itp. z podniebienia przy szeroko otwartych ustach.
  • Konik jedzie na przejażdżkę- naśladuj konika stukając czubkiem języka o podniebienie, wydając przy tym charakterystyczny odgłos kląskania.
  • Winda- otwórz szeroko buzię, poruszaj językiem tak, jakby był windą - raz do góry, raz do dołu.
  • Karuzela- dzieci bardzo lubią kręcić się w koło, twój język także. Włóż język między wargi a dziąsła i zakręć nim raz w prawą, raz w lewą stronę.
  • Chomik- wypycha policzki jedzeniem, a ty pokaż jak można wypchnąć policzki językiem, raz z prawej raz z lewej strony.
  • Malarz- maluje sufit dużym pędzlem. Pomaluj pędzlem (językiem) swoje podniebienie, zaczynając od zębów w stronę gardła.
  • Młotek- wbijamy gwoździe w ścianę. Spróbuj zamienić język w młotek i uderzaj o dziąsła tuż za górnymi zębami, naśladując wbijanie gwoździa.
  • Żyrafa- ma długą szyję, wyciąga mocno szyję do góry. Otwórz szeroko usta i spróbuj wyciągnąć język do góry, najdalej jak potrafisz.
  • Słoń- ma długą trąbę i potrafi nią wszędzie dosięgnąć. Ciekawe czy potrafisz dosięgnąć językiem do ostatniego zęba na górze i na dole, z prawej i lewej strony.

ETAP II ( jeżeli dziecko potrafi zawsze wskazać "zaczarowane miejsce")

• Połykanie śliny.

Mówimy do dziecka:  Połóż język w zaczarowanym miejscu, zaparkuj w garażu (za górnymi zębami). Trzymaj go tam przez cały czas, zamknij zęby, uśmiechnij się szeroko i połknij ślinę .

Połykaniu nie może towarzyszyć napięcie warg, które nie powinny stawiać oporu przy ich rozchyleniu.

ETAP III

• Połykanie płynów.

Ćwiczenia stosujemy kilkakrotnie w ciągu dnia (w sumie przez 20 - 30 minut). Picie płynów odbywa się porcjami. Dziecko bierze do ust niewielki łyk. Wcześniej prosimy, żeby poczekało na hasło "połykamy". Polecamy, aby uniosło język do góry, zamknęło zęby, rozchyliło wargi i dopiero teraz połknęło płyn.

Możliwe przyczyny ślinotoku u dziecka:

- Ząbkowanie. Jest to naturalny proces. Ślina spełnia w tym czasie funkcje zmiękczające

i regenerujące dziąsła.

- Ślinienie to uboczny skutek treningu narządów mowy, kiedy wszystko rozwija

się prawidłowo.

Dzieci często same ćwiczą swoją buźkę – parskają, prychają, robią bańki ze śliny itp.

– jest to jak najbardziej naturalne.

- Silne emocje: gniew, złość, nerwowość mogą być bodźcem wywołującym nadmierne ślinienie.

- Nieprawidłowe nawyki i odruchy, np. nadmierne bodźcowanie poprzez trzymanie

palców w buzi, ssanie kciuka albo gdy dziecko zbyt często ma otwartą buzię – przy zabawie,

podczas spania itp.

Ślina wydobywa się wówczas poza jamę ustną.

- Dziecko nie przyjmuje właściwych pokarmów.

Ślina jest sygnałem, że dziecko może zacząć przyjmować pokarmy stałe, ponieważ zawiera enzymy,

które ten pokarm rozmiękczają, rozdrabniają i sklejają.

Jeśli dziecko pije z butelki za długo lub często przyjmuje rzadkie pokarmy – ślina będzie się

gromadzać, ponieważ enzymy nie mają na czym wykonać swojej pracy.

- Zapalenia oraz choroby zębów, dziąseł i błony śluzowej jamy ustnej.

Konieczna jest konsultacja stomatologiczna, aby zlikwidować przyczynę ślinienia.

- Ciała obce w obrębie jamy ustnej.

- Infekcje górnych dróg oddechowych. Alergie, zapalenia zatok przynosowych,

powiększone migdałki. Niezbędna jest w tym przypadku konsultacja z lekarzem pediatrą

lub laryngologiem.

- Obniżone bądź zwiększone napięcie mięśni twarzy, ze szczególnym uwzględnieniem

mięśnia okrężnego ust.

Konieczna jest konsultacja logopedyczna, niekiedy neurologiczna, w celu ustalenia przyczyn

nieprawidłowego napięcia mięśniowego.

- Zaburzenia połykania. Nieprawidłowy typ połykania. Jest to bardzo częsta przyczyna

gromadzenia się płynów, w tym także śliny w jamie ustnej.

Naturalne dla języka jest, by był on w jamie ustnej, opierając sie na podniebieniu,

zatem język uciekający z ust, świadczy, że dziecko nie potrafi trzymać go w tej pozycji,

przełykać śliny prawidłowo.

W tym przypadku niezbędna jest konsultacja z logopedą.

Prawidłowe połykanie jest czynnością, której dziecko z pomocą logopedy

może się nauczyć.

- Niedomykanie ust. Spowodowane wiotkością mięśni twarzy lub przerostem migdałków.

Ślina wycieka najczęściej poza jamę ustną.

Rodzicu! Jeżeli zauważyłeś niepokojące symptomy ślinienia u Twojego dziecka, zgłoś się

do specjalisty: lekarza pediatry, laryngologa lub logopedy.

Ich zadanie polega na określeniu, czy występuje problem nadmiernej produkcji śliny,

czy też trudności z jej połykaniem i gromadzeniem w jamie ustnej.

Następnie należy wdrożyć odpowiednią terapię w celu wyeliminowania danego problemu.